Cando se cumpren 95 anos do nacemento de Uxío Novoneyra, a Fundación do poeta e a editorial Noudelo e Ribón recuperan A distancia do lobo, biografía que Antón Lopo publicou con Galaxia en 2010 coincidindo co Día das Letras Galegas dedicado ao autor de Os eidos. 

A distancia do lobo é unha biografía que, desde a súa publicación en 2010, se converteu nun título referencial, non só pola orixinalidade de enfrontarse á vida do poeta desde a primeira persoa, senón tamén polas repercusións que tivo, tanto na crítica como nos lectores. A obra comeza con Uxío Novoneyra gravemente enfermo. Está deitado e rememora a súa vida, desde O Courel da II República ás rúas de Zúric onde viu, a primeiros da década de 1990, os rapaces anestesiarse con heroína. Xorden así unhas memorias concibidas con aparencia de autobiografía, nas que a figura totémica de Novoneyra o inunda todo.

Para, Antón Lopo, A distancia do lobo era a terceira biografía á que se enfrontaba –despois de Fermín Bouza Brey e Lorenzo Varela– e decidiu ensaiar un xogo literario: escribir desde o “eu” as memorias doutro. Ese fora, precisamente, o tema que el mesmo e Novoneyra trataran unha tarde no Café Derby de Compostela, onde se citaran para intercambiar informacións sobre Bouza Brey. “Ao propoñerme Carlos Lema [editor entón de Galaxia] que escribise a biografía de Novoneyra”, escribiu Lopo na ingtroducción á edición de 2010, “decidín que sería en primeira persoa e se aceptei, ademais da admiración que lle profesaba ao escritor, foi porque a oportunidade se me ofrecía única para cumprir o vello proxecto que alumaramos xuntos: o seu libro de conversas con Emilio Araúxo Dos soños teimosos era unha fonte prezada de información en primeira persoa, como tamén a súa obra e os seus numerosos discursos, artigos e entrevistas. Ese é o materila básico que se emprega en A distancia do lobo, pero non o único: ampliouse coa xenerosidade e a intelixencia de Elba Rey, a viúva de Novoneyra, nunha serie de entrevistas que lle fixen durante catro meses. As súas achegas, reflexións e evocacións permitiron sacar á luz un inxente material que o propio poeta, escrupuloso até a obsesión nas referencias persoais, extirpara dos seus textos”.

Simultaneamente, os datos contratáronse –ou enriquecéronse– en conversas múltiples, que abranguen desde Herminio Barreiro ou Luís Cochón a Fernán Vello, Alfonso Pexegueiro, Lois Diéguez, Méndez Ferrín Saleta Goi ou Alberto Ansede, entre outras persoas. “Ao cabo, parafraseo a Novoneyra, poño en dúbida o concepto de autoría e leo a súa biografía como se non a escribise eu. De feito, estas son as últimas palabras de contacto que, amables lectores, tedes comigo. Non fun máis que un intermediario”, remata Lopo a súa introdución da edición de 2010.

A represión da ditadura, o principio de liberación dos pobos, a bohemia, o refuxio das tertulias ou as dificultades de forxar un ámbito cultural propio nos comezos da autonomía en Galicia, son algunhas das estacións dun percorrido que fai escintilar a práctica totalidade da poliédrica persoalidade dun home que converteu a poesía nunha forma de comportamento.